Liga Mistrzów UEFA to międzynarodowe, rozgrywane w Europie przez europejskie kluby, klubowe rozgrywki piłkarskie, które zostały utworzone z inicjatywy UEFA w 1992, jako kontynuacja Pucharu Europy Mistrzów Krajowych (zwanego też Pucharem Europy lub Pucharem Mistrzów) i regularnie przez tę organizację od sezonu 1992/1993 w ramach europejskich pucharów. Przeznaczone dla najlepszych męskich drużyn piłkarskich (zajmujących czołowe miejsca w europejskich ligach krajowych) oraz rozgrywane na stadionach w Europie. Są to najbardziej prestiżowe klubowe rozgrywki piłkarskie w Europie. Udział w rozgrywkach wiąże się z ogromnym prestiżem dal uczestników oraz z pokaźnymi gratyfikacjami finansowymi. Jak nazwa wskazuje w początkowych latach istnienia w rozgrywkach mogli brać udział mistrzowie poszczególnych krajów. Z czasem zmieniono format rozgrywek a niedawno trwały starania niektórych klubów regularnie grających w Lidze Mistrzów nad stworzeniem Super Ligi. Inicjatywa jednak przepadła na skutek kontrowersji jakie wzbudził pomysł.
Historia rozgrywek
Pierwsze międzynarodowe turnieje rozgrywane w Europie
20 października 1900, w czasach kiedy nie funkcjonowały jeszcze FIFA i UEFA odbył się w Paryżu we Francji pierwszy turniej piłkarski „Piłka nożna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1900”. W turnieju uczestniczyły 3 europejskie kluby: Upton Park F.C. z Wielkiej Brytanii, USFSA XI z Francji i Université de Bruxelles z Belgii. W meczu o pierwsze miejsce rywalizowały Upton Park F.C. i USFSA XI, jednak to Brytyjczycy wygrali. W meczu o drugie miejsce mierzyli się Francuzi i Belgowie. Po wygranym meczu wicemistrzem został USFSA XI
Puchar Europejskich Klubów Mistrzowskich
Turniej został powołany do życia 26 lutego 1955 stając się pierwszym z europejskich pucharów klubowych w drużynowych konkurencjach sportowych. Inicjatorem był Gabriel Hanot. Hanot był reporterem francuskiego dziennika sportowego L’Équipe. Pierwszą edycję pucharu przeprowadzono w sezonie 1955/1956. Od I rundy (ewentualnie rundy eliminacyjnej) do fazy półfinałowej rozgrywany był systemem pucharowym czyli w formie dwumeczu (spotkanie „na własnym obiekcie” i „na wyjeździe”), po którym zwycięzca dwumeczu awansował do kolejnej rundy, a przegrywający odpadał z rywalizacji. Pojedynkiem finałowym było jedno spotkanie, które odbywało się na neutralnym stadionie.
Zmiana formy rozgrywek – Liga Mistrzów
Od sezonu 1991/1992 rozgrywki przybrały format małego turnieju w którym uczestnicy byli podzieleni na dwie 4-zespołowe grupy, z jednomeczowym finałem dla zwycięzców każdej z nich. Przed edycją 1992/1993 rozgrywek zmieniono ich oficjalną nazwę na „Liga Mistrzów”, gruntownie przy tym reformując ich formułę. Takie zmiany spowodowały, że rywalizacja prowadzona pod szyldem Ligi Mistrzów stała się najbardziej prestiżowym i komercyjnym przedsięwzięciem piłki nożnej na świecie. W kolejnych sezonach zwiększano liczbę uczestniczących w nim drużyn z początkowej liczby 8 drużyn do 16 od 1994/1995, 24 zespołów od sezonu 1997/1998 aż do 32 drużyn od 1999/2000. Rozszerzenie liczby zespołów spowodowało, że do udziału w rozgrywkach dopuszczono nie tylko mistrzów poszczególnych krajów, ale – w przypadku najsilniejszych federacji – również drużyny zajmujące drugie, trzecie, a nawet czwarte miejsca w końcowej tabeli w rozgrywkach ligowych. Powołao w ten sposób do życia turniej w którym rywalizują najlepsze drużyny europejskie, a nawet na świecie. Dotychczas najczęściej w Lidze Mistrzów / PEMK triumfował Od momentu powstania Ligi Mistrzów w 1992, jedyną drużyną, która obroniła mistrzowski tytuł (2017) jest Real Madryt, a w 2018 zanotowali hattrick zwycięstw w tych zawodach. Puchar zdobywali 3 razy z rzędu.
Oficjalnym hymnem rozgrywek Ligi Mistrzów UEFA jest adaptacją hymnu koronacyjnego Georga Friedricha Händla Zadok the Priest. Została zaaranżowana współcześnie przez Tony’ego Brittena w 1992. Wykonanie należy do Royal Philharmonic Orchestra. Refren śpiewany jest w trzech oficjalnych językach UEFA: angielskim, francuskim i niemieckim. Pełna wersja utworu trwa około trzech minut. Krótsze warianty hymnu poprzedzające i kończące każdy mecz są odgrywane przy okazji spotkań w LM.
Trofeum
Trofeum za triumf w turnieju jest puchar wykonany ze srebra próby 925, o masie 11 kg i wysokości 74 cm. Dla zwycięzcy zawodów puchar oddawany jest na 10 miesięcy w formie wypożyczenia od UEFA. Zwycięzca turnieju, jako symbol triumfu w rozgrywkach, otrzymuje pomniejszoną (mającą maksymalnie 80% wielkości) kopię trofeum. Jeśli klub piłki nożnej zwyciężył trzy razy z rzędu w zawodach UEFA Champions League otrzymuje równowymiarową kopię. Ta sama sytuacja zachodzi jeśli klub zwyciężył pięciokrotnie w zawodach Pucharu Europejskich Mistrzów Krajowych / Ligi Mistrzów. Obecne trofeum, o które walczą drużyny, jest szóstym, gdyż pozostałe zostały przyznane na stałe zespołom, które spełniły opisane warunki. Obecny puchar Champions Leauge jest z 2006 roku. Został wykonany po piątym zwycięstwie w zawodach Liverpoolu i uzyskaniu trofeum na własność. Na pucharze turnieju jest grawerowana nazwa zwycięzcy rywalizacji.
Odznaka Ligi Mistrzów
Honorowa odznaka
Honorowa odznaka Ligi Mistrzów należy się klubom, które zdobyły trofeum na stałe. Wprowadzono ją po raz pierwszy w rozgrywkach Champions League 2000/2001. Sama odznaka jest umieszczona na lewym rękawie koszulek uczestnika podczas meczów Ligi Mistrzów. Jest szarą tarczą, która w tle posiada kontury pucharu Ligi Mistrzów w białym kolorze. Poprzednia odznaka miała kolor ciemnoniebieski z białymi konturami trofeum. W tarczy zawarta jest także liczba zwycięstw w rozgrywkach, danego honorowego uczestnika Champions League. Odznaka jest przyznawana zespołowi, który 3 razy z rzędu triumfował w Pucharze Europy Mistrzów Krajowych lub w rozgrywkach Ligi Mistrzów. Ostatni wariant umożliwiający zdobycie odznaki to pięciokrotny tryumf w całej historii obu tych rozgrywek łącznie. Honorową tarczę posiadają: Real Madryt(Hiszpania), Ajax Amsterdam(Holandia) , Bayern Monachium(Niemcy), AC Milan(Włochy), Liverpool(Anglia) i FC Barcelona(Hiszpania)
Symbol Ligi Mistrzów
Na prawym rękawie każdego zawodnika umieszczony jest symbol Ligi Mistrzów. Ma to miejsce podczas rozgrywek Ligi Mistrzów. Z wyglądu jest to okrągła tarcza przedstawiająca oficjalny symbol tych rozgrywek.
Tarcza zwycięzcy
Zespół który w danym sezonie wygrał rozgrywki Ligi Mistrzów, otrzymuje na cały następny sezon, podczas trwania kolejnych rozgrywek, tarcze „Obrońcy tytułu”. Tarcza znajduje się na koszulkach zespołu. Tarcza po raz pierwszy została pokazana w sezonie 2004/2005. Wówczas prawo do noszenia emblematu miał triumfator poprzednich rozgrywek - drużyna FC Porto. Znajduje się także na niej rok, oznaczający kiedy dana drużyna wygrała rozgrywki.
Obecny system rozgrywek
Ostatnia reforma rozgrywek miała miejsce w 2012 roku. Obecie mecze grupowe są poprzedzone eliminacjami, w których biorą udział mistrzowie niżej sklasyfikowanych drużyn z krajów z niższym rankingiem oraz drużyny z trzecich i czwartych miejsc z najlepszych lig europejskich. Liga Mistrzów obecnie składa się z dwóch faz. Faza pierwsza to zmagania w grupie, gdzie 32 drużyny grają w 8 różnych grupach po 4 w każdej. Kluby grają ze sobą dwa razy - "u siebie" oraz "na wyjeździe". Z każdej grupy awans uzyskują dwie najlepsze drużyny, a trzeci zespół zostaje oddelegowany do Ligi Europy. Druga faza jest rozgrywana w charakterze play off czyli systemem pucharowym. Drużyny z rozlosowanych par grają ze sobą dwukrotnie – raz "u siebie", raz "na wyjeździe". Do finału awans uzyskują dwia kluby, które rozgrywają już tylko jedno spotkanie. Finał odbywa się na ustalonym przed początkiem rozgrywek LM neutralnym stadionie.
Reforma rozgrywek
Począwszy od sezonu 2009/2010, zgodnie z zarządzeniem Komitetu Wykonawczego UEFA z 30 listopada 2007, przeprowadzono reformę względem uczestnictwa drużyn w LM, nazywaną potocznie „reformą Platiniego”. Celem tej reformy było ułatwienie ścieżki do awansu do fazy grupowej Champions League zespołom z lig niżej sklasyfikowanych w rankingu rankingu UEFA.
Warto odnotować, że w obecnym kształcie rozgrywek, 22 zespoły mają zapewniony bezpośredni awans do fazy grupowej, czyli o 6 więcej niż przedtem. Pozostałe 10 lokat w Lidze Mistrzów przeznaczone jest dla zwycięzców eliminacji. W przeciwieństwie do dawej formuły, zespoły zajmujące np. 4. lokatę w lidze hiszpańskiej czy angielskiej nie będą rywalizowały z mistrzami Polski, ponieważ eliminacje odbywają się dwutorowo. O pierwsze pięć miejsc walczą ze sobą mistrzowie federacji sklasyfikowanych na miejscach13-53 (oprócz Liechtensteinu), a o pozostałe pięć drużyny nie będące mistrzem z federacji 1-15. Ponadto poddano zmianie, datę rozgrywania finału z środy na sobotę 20. tygodnia kalendarzowego, na godzinę 20:45. Dodatkowo mecze IV rundy eliminacyjnej są obsługiwane według najwyższych standardów przez UEFA na zasadach jakie mają miejsce w przypadku fazy grupowej.
Decyzje o reformie przyniosły stanowczy sprzeciwem grupy G-14. Platini w odpowiedzi zakomunikował, że reforma zostanie przeprowadzona bez względu na jakiekolwiek protesty. Ponadto sama G-14 została rozwiązana po ugodzie z FIFA i UEFA w sprawie wypłacania świadczeń za kontuzje zawodników podczas meczów Mistrzostw Świata i Europy.